राहुरी विद्यापीठातर्फे पाच दिवसांचे ‘माती आणि पाणी चाचणी’ प्रशिक्षणाचे आयोजन

राहुरी – येथील महात्मा फुले कृषी विद्यापीठातील मृदा विज्ञान विभागातर्फे ‘माती आणि पाणी चाचणी’ मधील विश्लेषणात्मक तंत्रे प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम १९ ते २३ जानेवारी २०२६ दरम्यान आयोजित केला आहे. या प्रशिक्षणासाठी सरकारी आणि खाजगी माती परीक्षण प्रयोगशाळांमध्ये काम करणारे कर्मचारी, खाजगी/संलग्न कृषी महाविद्यालयातील कर्मचारी, विद्यार्थी, तसेच या क्षेत्रात रस असलेली कोणतीही व्यक्ती अर्ज करु शकते, तरी याचा लाभ घ्यावा असे आवाहन डॉ. आनंद जाधव ( मो. – 82753 76067 ) यांनी केले आहे.

मातीचे आरोग्य मूल्यांकन करण्यासाठी आणि शेतीची उत्पादकता वाढवण्यासाठी माती परीक्षण हे एक मौल्यवान साधन आहे कारण ते पीक उत्पादनाच्या कार्यक्षम आणि अर्थशास्त्रासाठी आवश्यक असलेल्या घटकांचे निर्धारण करते. योग्य माती परीक्षणामुळे पिकाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि पोषक तत्वांचे फायदे घेण्यासाठी योग्य खतांचा वापर सुनिश्चित करण्यास मदत होईल. सिंचनाच्या पाण्याची गुणवत्ता ही पीक उत्पादनाचा एक महत्त्वाचा पैलू आहे. पाण्याची गुणवत्ता निश्चित करणारे अनेक घटक आहेत. कमी दर्जाचे पाणी पिकाच्या मंद वाढीस जबाबदार असू शकते. जास्त विरघळणारे क्षार थेट मुळांना इजा करू शकतात, ज्यामुळे पाणी आणि पोषक तत्वांचे शोषण रोखता येते.

दुसरे म्हणजे, राज्य सरकार/खाजगी किंवा महाविद्यालये किंवा संशोधन केंद्रे असलेल्या सर्व माती परीक्षण प्रयोगशाळांसाठी विश्लेषणाची प्रक्रिया सारखीच असावी. खाजगी महाविद्यालयांमध्ये प्रात्यक्षिकांचे काम करणाऱ्या शिक्षकांनी नमुन्यांचे समान वैशिष्ट्यीकरण होण्यासाठी मानक विश्लेषणात्मक प्रक्रियांचे पालन केले पाहिजे. फायदेशीर पीक उत्पादनात माती आणि पाणी चाचणीचे महत्त्व आणि वापर लक्षात घेऊन आणि माती, हवा आणि पाण्याची गुणवत्ता राखण्यासाठी, ‘माती आणि पाणी चाचणी’ मधील पाच दिवसांचा अल्पकालीन विश्लेषणात्मक तंत्रे प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम आयोजित करण्यात आला आहे.

हा प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम मृदा विज्ञान विभाग, पदव्युत्तर संस्था, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी-४१३ ७२२ जि. अहिल्यानगर (एम.एस.) येथे होणार आहे.

Vishwabharati Movement: एअर इंक – प्रदूषणाला शाईत रूपांतर देणारा क्रांतिकारी प्रयोग

प्रशिक्षणाचे उद्दिष्टे
१. माती नमुना आणि माती चाचणीचे महत्त्व याबद्दल मूलभूत समज विकसित करणे.
२. माती चाचणी आणि माती आरोग्य कार्ड तयार करण्यासाठी ज्ञान आयात करणे आणि कौशल्य विकसित करणे.
३. पिकांसाठी मातीची योग्यता आणि खत/सुधारणा प्रिस्क्रिप्शनची शिफारस करणे.
४. पाण्याच्या गुणवत्तेचे विश्लेषण आणि योग्य उपाय सुचवणे.

पाच दिवसांच्या या अभ्यासक्रमातून काय मिळेल ?
१. कृषी क्षेत्रातील नमुन्यांचे वैज्ञानिक संकलन, सुरक्षिततेच्या खबरदारीचे पालन करून माती आणि पाणी चाचणीसाठी नमुना प्रक्रिया करणे,
२. मातीतील विविध माती सुपीकता घटक ओळखण्यासाठी माती परीक्षण करणे जसे की pH, EC, सेंद्रिय कार्बन, कॅल्शियम कार्बोनेट, N, P, K, Zn, Mn, Cu, Fe इत्यादी
३. वेगवेगळ्या खत स्रोतांमधून पोषक तत्वांची गणना करणे, योग्य खताची शिफारस करणे, खताचे प्रमाण आणि वितरण,
४. मातीतील घटकांच्या शिफारसीसाठी डेटा संकलनात GPS चा वापर आणि
५. पाण्याची गुणवत्ता विश्लेषण. ‘माती आणि पाणी चाचणी’ मधील विश्लेषणात्मक तंत्रांवरील हा अल्पकालीन अभ्यासक्रम रोजगार आणि उद्योजकतेच्या संधी वाढवेल.

या अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश शुल्क दहा हजार रुपये असून विद्यार्थ्यांसाठी पाच हजार रुपये इतके आहे. यामध्ये पाच दिवसांच्या राहाण्याची सुविधेचाही समावेश आहे. या अभ्यासक्रमाच्या अधिक माहितीसाठी डॉ. बी. एम. कांबळे ( 8275376948 ), डॉ. रितु ठाकरे ( 7083170399 ), डॉ. एस. आर. शेळके ( 8275034693 ) यांच्याशी संपर्क साधावा.