सर्वोच्च न्यायालयाच्या निकालाने वकिलांना सुरक्षा अन् स्वातंत्र्य

सर्वोच्च न्यायालयाच्या या महत्त्वपूर्ण निर्णयामुळे वकिलांना कायद्याच्या कक्षेबाहेर ठेवल्याने देशातील १३ लाख वकिलीना न्याय मिळाला आहे .वकिलांच्या पेशाची तुलना इतर कोणत्याही कामाशी होवू शकत नाही .वकिलांना निर्धारित चौकटीत काम करावे लागते यातून वकिलांना सुरक्षा आणि स्वातंत्र्य मिळाले आहे .या महत्त्वपूर्ण निकालाचे स्वागतच करावे लागेल.

ॲड विलास पाटणे
अध्यक्ष
रत्नागिरी बार असोसिएशन

सर्वोच्च न्यायालयाने एका निकालाने स्पष्ट केले की, सेवांच्या कमतरतेसाठी वकिलांना ग्राहक संरक्षण कायदा १९८६ अन्वये जबाबदार धरता येणार नाही. न्यायालयाच्या निष्कर्ष नुसार व्यावसायिकांना व्यवसाय आणि व्यापार करणाऱ्या व्यक्तींपेक्षा वेगळी वागणूक दिली पाहिजे. अंतिमतः न्यायालयाने असे मानले की सेवांच्या कमतरतेचा आरोप करणाऱ्या वकिलांविरुद्धच्या तक्रारी ग्राहक मंचासमोर ठेवता येत नाहीत.

न्या. बेला त्रिवेदी आणि न्या.पंकज मित्तल यांच्या खंडपीठाने राष्ट्रीय ग्राहक विवाद निवारण आयोगाचा २००७ चा निकाल रद्द केला ज्याने वकिलांनी दिलेल्या सेवा ग्राहक संरक्षण कायदा १९८६ च्या कलम २ अंतर्गत समाविष्ट केल्याचा निर्णय दिला होता. न्या त्रिवेदी यांनी व्यापारापासून वकीली व्यवसायाला वेगळे केले आहे. व्यावसायिकांना उच्च पातळीचे शिक्षण, कौशल्य आणि मानसिक श्रम आवश्यक असतात; व्यावसायिकांचे यश त्यांच्या नियंत्रणाबाहेरील विविध घटकांवर अवलंबून असते. त्यामुळे ग्राहक संरक्षण कायद्यांतर्गत व्यावसायिकांना व्यावसायिकांच्या बरोबरीने वागवले जाऊ शकत नाही ,असे स्पष्ट केले.

खंडपीठाने असेही मत व्यक्त केले की इंडियन मेडिकल असोसिएशनमधील निकाल विरूद्ध व्ही. पी. शांताना यात, ज्याने डॉक्टर आणि वैद्यकीय व्यावसायिकांना ग्राहक संरक्षण कायद्यांतर्गत जबाबदार धरले जाऊ शकते, याची पुनरावृत्ती करणे आवश्यक आहे. खंडपीठाने भारताच्या सरन्यायाधीशांना व्हीपी शांता निकालाचा पुनर्विचार करण्यासाठी मोठ्या खंडपीठाकडे पाठवण्याची विनंती केली.

“आम्ही व्यवसाय आणि व्यापारापेक्षा वेगळा व्यवसाय केला आहे. एखाद्या व्यवसायासाठी शिक्षण किंवा विज्ञानाच्या कोणत्या तरी शाखेत आगाऊ शिक्षण आणि प्रशिक्षण आवश्यक आहे. कामाचे स्वरूप स्पेशलायझेशन आणि कौशल्य आहे, ज्याचा महत्त्वपूर्ण भाग मॅन्युअलपेक्षा मानसिक आहे. एखाद्या व्यावसायिकाच्या कामाच्या स्वरूपाप्रमाणे, ज्यासाठी उच्च पातळीचे शिक्षण आणि प्रशिक्षण आणि प्राविण्य आवश्यक असते आणि ज्यामध्ये कौशल्य आणि विशेष प्रकारचे मानसिक कार्य विशेष क्षेत्रात कार्यरत असते, जेथे वास्तविक यश वकिलांच्या नियंत्रणाबाहेरील विविध घटकांवर अवलंबून असते .अशावेळी व्यापारी किंवा वस्तूंचे सेवा पुरवठादार यांच्याशी समानतेने वकिलांना बरोबरीने वागवणे अपेक्षित नाही.

• 
  भारतात रस्ते अपघातामध्ये होणाऱ्या मृतांच्या संख्येत वाढ

सर्वोच्च न्यायालयाच्या या महत्त्वपूर्ण निर्णयामुळे वकिलांना कायद्याच्या कक्षेबाहेर ठेवल्याने देशातील १३ लाख वकिलीना न्याय मिळाला आहे .वकिलांच्या पेशाची तुलना इतर कोणत्याही कामाशी होवू शकत नाही .वकिलांना निर्धारित चौकटीत काम करावे लागते यातून वकिलांना सुरक्षा आणि स्वातंत्र्य मिळाले आहे .या महत्त्वपूर्ण निकालाचे स्वागतच करावे लागेल.

ॲड विलास पाटणे
अध्यक्ष
रत्नागिरी बार असोसिएशन