योगाने शरीर हलके होणे ही दंतकथा नव्हेतर ती सूक्ष्म उर्जा प्रक्रियेची फलश्रुती
आइकें देह होय सोनियाचें । परि लाघव ये वायूचें ।जे आपा आणि पृथ्वीचे । अंशु नाही ।। २६८ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ –...
Pranayama
योगमार्ग हा मृत्यूच्या भीतीच्या पार जाण्याचा मार्ग
तैसें शरीर होये । जे वेळीं कुंडलिनी चंद्र पिये ।मग देहाकृती बिहे । कृतांतु गा ।। २५९ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – ज्यावेळी...
सुषुम्ना ही कुण्डलिनीच्या जागृतीचा मार्ग
ऐसी दोनी भूतें खाये । ते वेळीं संपूर्ण धाये ।मग सौम्य होऊनि राहे । सुषुम्नेपाशीं ।। २४० ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – याप्रमाणें...
श्वासाचा साक्षात्कार
नासापुटौनि वारा । जो जातसे अंगुळें बारा ।तो गचिये धरूनि माघारा । आंतु घाली ।। २३६ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – दोन्हीं नाकपुड्यांतून...
कुंडलिनी एक चेतन ऊर्जा
तंव येरीकडे धनुर्धरा । आसनाचा उबारा ।शक्ती करी उजगरा । कुंडलिनीये ।। २२१ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – अर्जुना, कोंडलेला अपानवायु असे प्रकार...
ध्यानाचा पंथ चालणारा, थांबणे त्याला माहीतच नाही…
नाडीतें सोडवी । गात्रांतें बिघडवी ।साधकातें भेडसावी । परि बिहावें ना ।। २१९ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – नाड्या खुल्या करतो, अवयव शिथिल...
आध्यात्मिक शुद्धीचा पहिला टप्पा
भीतरीं वळी न धरे । कोठ्यामाजी संचरे ।कफपित्तांचे थारे । उरों नेदी ।। २१७ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – त्या अपानवायूला आंत वळण्याला...
योगातील एक महत्त्वाचा बंध, जालंधर बंध आहे तरी काय ?
माजि घंटिका लोपे । वरी बंधु जो आरोपे ।तो जालंधरु म्हणिपे । पंडुकुमरा ।। २०८ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – अर्जुना, त्यामध्ये कंठमणि...
शरीर-मनाच्या चंचलतेवर नियंत्रण मिळवण्याचे मूळबन्ध हे एक प्रवेशद्वार
अर्जुना हें जाण । मूळबंधाचे लक्षण ।वज्रासन गौण । नाम यासी ।। १९९ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय सहावा ओवीचा अर्थ – अर्जुना, हें मूळबंधाचे लक्षण आहे,...
प्राणायाम आणि ध्यानाच्या माध्यमातून आत्महवन कसे करावे ? ( एआयनिर्मित लेख )
मग अपानाग्नीचां मुखी । प्राणद्रव्यें देखी ।हवन केले एकीं । अभ्यासयोगें ।। १४५ ।। ज्ञानेश्वरी अध्याय चौथा ओवीचा अर्थ – मग कोणीं अभ्यासाने अग्नीच्या मुखांत...
